انواع اسید مورد استفاده در اسیدتراپی و تاثیر آن‌ها روی پوست

شاید تعجب کنید، اما استفاده از اسید به‌عنوان یک ماده تشکیل‌دهنده در محصولات مراقبت از پوست، برای بسیاری از افراد ترسناک به نظر می‌رسد. دلیل آن هم این است که با شنیدن کلمه «اسید»، اولین تصویری که در ذهنشان نقش می‌بندد، مواد شیمیایی خشن و قوی است که می‌تواند باعث سوختگی شیمیایی، التهاب، قرمزی و مشکلات دیگری روی پوست شود.
این ذهنیت باعث می‌شود تا افراد زیادی حتی از امتحان‌کردن اسیدهای مناسب پوست، صرف‌نظر کنند.
اما حقیقت این است که اسیدها، زمانی که با غلظت و فرمولاسیون مناسب به کار روند، می‌توانند برای پوست شما بسیار مفید باشند. آن‌ها می‌توانند به شما در رسیدن به پوستی زیبا و بی‌نقص که آرزوی همگان است، کمک کنند.
اسیدها دارای PH نزدیک به PH طبیعی پوست هستند و به حفظ تعادل آن و محافظت از لایه اسیدی و حساس روی پوست کمک می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین اسیدهای موجود در محصولات مراقبت از پوست می‌پردازیم. همچنین نحوه عملکرد آن‌ها روی پوست و چگونگی انتخاب اسید مناسب برای نوع پوست و مشکلات پوستی شما را توضیح خواهیم داد.
شاید با شنیدن انواع مختلف اسیدهای موجود در بازار و تأثیرگذاری هدفمند آن‌ها روی مشکلات گوناگون پوست، کمی غرق در اطلاعات شوید. اما جای نگرانی نیست، در ادامه به‌تفصیل در مورد تک‌تک آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

اسیدهای رایج در محصولات مراقبت از پوست و کاربردهایشان

استفاده از اسیدها در محصولات مراقبت از پوست قدمت زیادی ندارد، باوجوداینکه این مواد قرن‌هاست که شناخته شده‌اند. اما به لطف حجم بالای تحقیقات انجام شده در سال‌های اخیر، اهمیت فوق‌العاده آن‌ها در این زمینه آشکار شده است. به همین دلیل، افراد زیادی به اسیدها اعتماد کرده و از آن‌ها برای دستیابی به پوستی سالم‌تر و درخشان‌تر استفاده می‌کنند.
در ادامه به برخی از رایج‌ترین اسیدهای موجود در محصولات مراقبت از پوست اشاره می‌کنیم:

1. اسید گلیکولیک (Glycolic Acid)

اسید گلیکولیک یک نوع آلفا هیدروکسی اسید (AHA) است که از نیشکر به دست می‌آید. این اسید محبوب‌ترین و مؤثرترین AHA در بین سایر اسیدهای این گروه است. دلیل اثربخشی بالای آن، کمتر بودن وزن مولکولی آن نسبت به سایر اسیدهاست که به نفوذ عمیق‌تر آن به لایه‌های پوستی حتی در غلظت‌های پایین کمک می‌کند.

فواید اسید گلیکولیک برای پوست

• لایه‌برداری قوی: مهم‌ترین خاصیت اسید گلیکولیک، لایه‌برداری قدرتمند آن از پوست است. این اسید می‌تواند روی لایه سطحی پوست عمل کرده و تا حدی به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ کند.
• پاک‌سازی و درخشندگی پوست: اسید گلیکولیک سلول‌های مرده چسبیده به سطح پوست را جدا کرده و به ریزش آن‌ها کمک می‌کند. در نتیجه پوستی صاف، درخشان و نرم؛ مانند پوست نوزاد نمایان می‌شود.
• تحریک کلاژن‌سازی: این اسید فیبروبلاست‌های پوست را تحریک کرده و باعث افزایش تولید کلاژن می‌شود. کلاژن به کاهش خطوط ریز و جوان و شاداب نگه‌داشتن پوست کمک می‌کند.
• رفع لک و جای جوش: خاصیت لایه‌برداری اسید گلیکولیک به بازسازی سطح پوست کمک کرده و باعث محوشدن لکه‌های تیره و جای جوش می‌شود. در نتیجه پوستی یکدست و بدون لک خواهید داشت.
• استفاده در لایه‌بردارهای سطحی: اسید گلیکولیک معمولاً به محلول‌های لایه‌بردار سطحی اضافه می‌شود تا سرعت نوسازی سلولی را افزایش داده و پوستی جوان‌تر و نرم‌تر نمایان شود. نکته مهم انتخاب غلظت مناسب است، زیرا غلظت پایین بی‌تأثیر بوده و غلظت بالا بدون نظارت پزشک برای مصرف خانگی ایمن نیست.
غلظت‌های ۱۰ تا ۳۰ درصد اسید گلیکولیک برای استفاده به‌عنوان لایه‌بردار آخر هفته ایده‌آل هستند.
همچنین، بسیاری از محلول‌های لایه‌بردار برای پوست‌های حساس یا خشک بسیار تحریک‌کننده هستند. انتخاب فرمولاسیونی باثبات عالی و حاوی مواد تسکین‌دهنده می‌تواند به شما کمک کند تا به‌صورت ایمن به حداکثر مزایای این اسید دست پیدا کنید.

2. اسیدلاکتیک (Lactic Acid)

اسیدلاکتیک یکی دیگر از انواع آلفا هیدروکسی اسید (AHA) است. این اسید بعد از اسید گلیکولیک، دومین اسید AHA با بیشترین تحقیق علمی است. اسیدلاکتیک به دلیل ملایم‌تر بودن شناخته شده است و برای تمام انواع پوست، به‌خصوص پوست‌های حساس، پیر و مستعد آکنه، بسیار مناسب است.

مزایای اسیدلاکتیک برای پوست

اسیدلاکتیک مشابه اسید گلیکولیک عمل می‌کند و سلول‌های مرده پوست را از لایه بالایی پوست جدا می‌کند. بااین‌حال، به دلیل اندازه مولکولی بزرگ‌تر، به‌اندازه و عمق اسید گلیکولیک نفوذ نمی‌کند. این اسید به کاهش تغییر رنگ پوست کمک می‌کند، بنابراین پوستی بدون لک، صاف و یکدست برای شما به ارمغان می‌آورد.
نکته جالب این است که درحالی‌که همه اسیدها به خشک‌کردن پوست شما معروف هستند، اسیدلاکتیک با افزایش جذب آب در پوست، سطح آبرسانی را تقویت می‌کند؛ بنابراین، این اسید برای ایجاد پوستی مقاوم‌تر و مرطوب‌تر مفید است.
اسیدلاکتیک ملایم‌ترین عضو خانواده AHA است و به همین دلیل می‌تواند اولین اسید مناسب برای صورت شما باشد.
طبق یک مطالعة بالینی، اسیدلاکتیک ۱۰ تا ۱۲ درصد برای حذف سلول‌های مرده مفید تشخیص‌داده‌شده است، درحالی‌که غلظت کمتر از ۵ درصد تأثیر قابل‌توجهی روی بافت یا رنگ پوست ندارد.

3. اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid)

اسید سالیسیلیک نوعی اسید بتا هیدروکسی (BHA) است. این ماده یک راه‌حل قدیمی می‌باشد که توسط بسیاری از علاقه‌مندان به مراقبت از پوست مورداستفاده قرار گرفته و به طور علمی ثابت شده که یک لایه بردار قوی است.

فواید اسید سالیسیلیک برای پوست

• پاک‌سازی عمیق: اسید سالیسیلیک به دلیل خاصیت لایه‌برداری و پاک‌سازی عمیق پوست از درون بسیار محبوب است.
• نفوذ عمیق به منافذ: برخلاف اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA)، BHA یک‌لایه عمیق‌تر نفوذ می‌کند و با رسیدن به جداره منافذ، آنها را از آلودگی، چربی و سلول‌های مرده انباشته شده پاک‌سازی می‌کند.
• رفع جوش‌های سرسیاه و سرسفید: این اسید به خلاص‌شدن از شر جوش‌های سرسیاه و سرسفید که به طور عمیق در پوست شما ریشه کرده‌اند کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که اسید سالیسیلیک همچنین دارای خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی است که باعث کاهش و جلوگیری از آکنه خفیف شده و در نهایت ظاهری صاف‌تر به پوست می‌بخشد.
• لایه‌برداری سطحی و روشن‌کننده پوست: اسید سالیسیلیک با عمل به‌عنوان یک لایه‌بردار، باعث لایه‌برداری سطحی پوست شده و به کاهش لکه‌های تیره، هایپرپیگمنتاسیون و آسیب‌های ناشی از نور خورشید کمک می‌کند.
• کنترل چربی پوست: این اسید با کنترل تولید چربی، به درمان آکنه از ریشه کمک می‌کند.

نکات مهم استفاده از اسید سالیسیلیک

اسید سالیسیلیک یک اسید بسیار متمرکز است و باید بااحتیاط استفاده شود و نباید روی پوست زخم یا پوسته‌پوسته‌شده استفاده شود. این اسید می‌تواند باعث خشکی و تحریک جزئی پوست شود، بنابراین افراد دارای پوست حساس باید از مصرف آن اجتناب کنند همچنین مصرف اسید سالیسیلیک برای زنان باردار یا شیرده و افرادی که از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند ممنوع است تا از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری شود.
فرمولاسیون‌های ایمن و مؤثر حاوی 1 تا 2 درصد اسید سالیسیلیک هستند. غلظت های کمتر از 1 درصد از نظر بالینی برای اثربخشی آزمایش نشده اند.

4. اسید کوجیک (Kojic Acid)

اسید کوجیک به طور گسترده در محصولات مراقبت از پوست آسیایی برای بهبود شفافیت پوست با کاهش رنگ‌دانه سازی استفاده می‌شود. این ماده با مهار آنزیم L-Tyrosinase که برای تولید ملانین موردنیاز است، عمل می‌کند.
لازم به ذکر است ملانین اضافی باعث تیره‌شدن پوست می‌شود.

مزایای اسید کوجیک برای پوست

این ماده روشن‌کننده مخفی پوست است که به طور مؤثر لکه‌های تیره، هایپرپیگمنتاسیون و جای جوش‌های سرسخت را از بین می‌برد و پوستی صاف، درخشان‌تر و شاداب‌تر به جا می‌گذارد. همچنین شناخته شده است که خاصیت ضدمیکروبی و ضدقارچی دارد.
علاوه بر این، می‌تواند ازبین‌رفتن کک‌ومک روی پوست شما را کاهش دهد و پوستی درخشان برای عکاسی به شما هدیه دهد! بااین‌حال، این ماده برای استفاده به‌عنوان یک روش روشن‌کننده دائمی پوست در نظر گرفته نشده است.
اگرچه استفاده از آن در غلظت 1 تا 2 درصد بی خطر تلقی می شود، اما افراد دارای پوست حساس باید در هنگام استفاده از آن احتیاط کنند زیرا ممکن است باعث ایجاد برخی تحریکات پوستی یا ناراحتی شود.

5. اسید آسکوربیک (ویتامین C)

اسید L-آسکوربیک محبوب‌ترین و فعال‌ترین فرم ویتامین C از نظر زیستی است. این ماده به دلیل اثرات روشن‌کننده و ضد پیری به طور گسترده در محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود.

مزایای اسید L-آسکوربیک برای پوست

• به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل می‌کند که با خنثی‌کردن رادیکال‌های آزاد، آسیب ناشی از نور خورشید به پوست را کاهش داده و از آن جلوگیری می‌کند.
• تولید ملانین را مهار می‌کند که به درمان لک‌های تیره و تغییر رنگ پوست کمک می‌کند و باعث می‌شود پوست درخشان‌تر و روشن‌تر شود.
• به افزایش سنتز کلاژن و الاستین کمک می‌کند که با علائم اولیه پیری مبارزه می‌کند و از پوست در برابر اثرات مخرب عوامل محیطی که ممکن است منجر به پیری زودرس شود، محافظت می‌کند.
• باتوجه‌به ماهیت بسیار اسیدی آن، افراد دارای پوست حساس یا بیماری روزاسه باید مصرف این ماده را به‌عنوان آخرین گزینه در نظر بگیرند.

نحوه انتخاب اسید مناسب برای پوست

انتخاب اسید مناسب برای پوست شما می‌تواند باتوجه‌به فراوانی گزینه‌های موجود، کمی گیج‌کننده باشد. برای اینکه بهترین محصول را انتخاب کنید، مهم است که نوع پوست خود و مشکلاتی که می‌خواهید درمان کنید را در نظر بگیرید. این جدول راهنما به شما کمک می‌کند تا اسید مناسب برای پوست خود را پیدا کنید:

نکات مهم قبل از شروع استفاده از اسیدهای لایه‌بردار

• غلظت کم، شروع محتاطانه: اگر تازه‌کار هستید، به‌خصوص با پوست حساس، بهتر است محصولاتی با غلظت پایین‌تر اسید را انتخاب کنید. همچنین، استفاده از آن‌ها را با دفعات کمتر، مثلاً یک‌بار در هفته، آغاز نمایید.
• مراقبت در برابر آفتاب: اسیدهای لایه‌بردار می‌توانند پوست را مستعدتر به آسیب‌های ناشی از آفتاب کنند؛ بنابراین، استفاده روزانه از ضدآفتاب با طیف اثر گسترده و SPF حداقل ۳۰ ضروری است.
• تست حساسیت: قبل از استفادة گسترده، انجام تست حساسیت به‌شدت توصیه می‌شود. برای این کار، مقدار کمی از محصول را روی ناحیه‌ای کوچک از پوست، مثلاً پشت‌گوش، بزنید و ۲۴ ساعت صبر کنید. در صورت عدم بروز قرمزی، سوزش یا هرگونه واکنش منفی، می‌توانید بااحتیاط از محصول روی کل صورت استفاده کنید.

چگونه فرمولاسیون مناسب را انتخاب کنیم؟

باتوجه‌به محبوبیت روزافزون اسیدهای لایه‌بردار، جای تعجب نیست که محصولات حاوی این اسیدها به‌شدت افزایش یافته‌اند. برندهای مختلف محصولات آرایشی، فرمولاسیون‌های متنوعی ارائه می‌دهند که انتخاب را برای مصرف‌کنندگان دشوار می‌کند؛ بنابراین، قبل از خرید، باید به تمام جزئیات محصول توجه کنید. این موارد شامل درصد غلظت ماده فعال، پایداری فرم فعال، اندازه مولکولی آن و بسته‌بندی محصول است.
اگر تصمیم گرفته‌اید که کدام اسید را امتحان کنید، قبل از خرید برای انتخاب بهترین محصول، راهنمای مربوط به آن را مطالعه کنید.
لازم به ذکر است، تمامی فرمولاسیون‌های اسیدی مینیمالیست به‌جای استفاده از ۷۰ درصد آب که در محصولات سایر برندها برای رقیق‌سازی استفاده می‌شود، با عصاره خالص آلوئه‌ورا ساخته شده‌اند تا هرگونه تحریک احتمالی ناشی از مواد فعال را کاهش دهند.

جمع‌بندی نهایی

اسیدهای لایه‌بردار صورت نه‌تنها برای پوست شما مفید هستند، بلکه برای حفظ سلامت پوست نیز ضروری‌اند.
پس از اواسط دهه ۲۰ زندگی، توانایی طبیعی پوست در حذف سلول‌های مرده و دفع ناخالصی‌ها کاهش می‌یابد. در این شرایط، اسیدهای لایه‌بردار نقش حیاتی ایفا می‌کنند. با قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض آلودگی، گردوغبار و محلول‌های قلیایی،pH پوست شما برهم می‌خورد و برای بازگرداندن تعادل آن به اسیدهای لایه‌بردار نیاز دارید.
هر اسید لایه‌برداری که انتخاب می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که حداقل به مدت ۶ تا ۱۲ هفته به طور مرتب از آن استفاده کنید. برخلاف مواد شیمیایی خشن، این اسیدها ملایم‌تر بوده و زمان بیشتری برای نشان‌دادن نتایج نیاز دارند.
در ابتدای استفاده از اسیدهای لایه‌بردار، ممکن است شاهد التهابات و بیرون پاشی پوست باشید. این فرایند طبیعی است که در طی آن، جوش‌های زیرپوستی به سطح آمده و تخلیه می‌شوند. با وجود وسوسه، استفاده از اسید را متوقف نکنید. این حالت به طور معمول پس از ۲ تا ۳ هفته استفاده منظم، فروکش می‌کند.